Τα χαρακτηριστικά των Εθνικών Θρησκειών

«Τα πέντε χαρακτηριστικά σημεία των Εθνικών Λατρειών»
Ingvar: Οι Αρχαιόθρησκοι Απέναντι στους Αποκρυφιστές, Αθήνα 1995, ISBN: 960-85311-5-2, Πηγή: ΠΑΝΣΥΡΙΓΞ.

I. Ο Πολυθεϊσμός

II. Η Φυσιολατρεία

III. Η Φυσική Προέλευση

IV. Η Καθαρά Εθνική Φύση Της Λατρείας

V. Η Θυσιαστική Πράξη

Σημειώσεις

Όχι μόνο αποτελεί ο Παγανισμός και μόνον αυτός την Αρχαία και Πάτρια Θρησκεία μας, αλλά επίσης είναι και η μοναδική θρησκευτική αντίληψη που αληθώς αποδεικνύεται συμπαντική. Κοιτάζοντας πίσω, στις πρώτες περιόδους της Ιστορίας, αντιλαμβανόμαστε εύκολα ότι η φυσική μορφή θρησκευτικής αντιλήψεως και πρακτικής υπήρξε πάντοτε η πολυθεϊστική εκείνη, με μόνη εξαίρεση τους Εβραίους.(1) Βεβαίως, στον σύγχρονο κόσμο βλέπουμε ότι οι αρχαίες εθνικές λατρείες έχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό αφανιστεί από σχετικά πρόσφατες θρησκείες, όλες τους βασισμένες πάνω σε διδασκαλίες ή «αποκαλύψεις» κάποιου χαρισματικού ιδρυτή θρησκείας “η προφήτη. Αυτές οι εξ αποκαλύψεως θρησκείες είναι ο Χριστιανισμός, ο Μωαμεθανισμός και ο Ζωροαστρισμός (και οι πιο πρόσφατες Μπαχαϊ και Καο – Νταϊ).

Κάποιες από τις Αρχαίες Θρησκείες έχουν ωστόσο κατορθώσει να επιβιώσουν σε σειρά χώρες απαριθμώντας μάλιστα εκατομμύρια θρησκευτών. Αναμεσά τους, ξεχωρίζουν οι Ινδουϊστές στην Ινδία, οι Σιντοϊστές στην Ιαπωνία, οι Ταοϊστές στην Κίνα (2). Επίσης, συχνά μετωνομαζόμενος ως «ανιμισμός», ο Παγανισμός εξακολουθεί να παραμένει η κυρίαρχη θρησκεία στο μεγαλύτερο μέρος τής -κάτω από την έρημο Σαχάρα- Αφρικής, παρά τις εκεί επίμονες προσηλυτιστικές επιχειρήσεις τόσο των Χριστιανών όσο και των Μουσουλμάνων ομοφρόνων τους. Ομοίως, ο Παγανισμός παραμένει ζώσα λατρεία σε πληθυσμούς που διάγουν λιτό και υποτίθεται «πρωτόγονο» βίο κι εκπροσωπούν ανάλογες κουλτούρες, όπως οι Νταϊακς στη Νέα Γουϊνέα, οι αμερικανο- Ινδιανικές φυλές κ.α. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις όλων αυτών των λαών και φυλών χαρίζουν σ΄εμάς τη σπάνια γνώση και κατανόηση και των περιόδων θρησκειακής εξελίξεως του δικού μας παρελθόντος, και γι΄αυτό, αντί να καθυβρίζονται ως «αμπρα – κατάμπρα» κάποιων αγρίων, αξίζουν τον απεριόριστο σεβασμό μας, ή τουλάχιστον την από την πλευρά μας σοβαρή μελέτη και συστηματική καταγραφή τους.

Παρά τις αρκετές διαφορές ανάμεσα στις διάφορες αυτόχθονες θρησκείες, δεν είναι καθόλου δύσκολο να εντοπίσουμε τα χαρακτηριστικά-κλειδιά που σχεδόν όλες τους έχουν κοινά ανάμεσά τους, και τις κάνουν επίσης να διαφέρουν εξ αιτίας τους από τις ιστορικά νεοφανείς «εξ αποκαλύψεως» θρησκείες. Αυτό είναι ακόμη πιο εύκολο αν εστιάσουμε αποκλειστικά πάνω στις Αρχαίες Θρησκείες της Ευρώπης, ειδικά αν τις αναγνωρίσουμε ως μια πολύ ιδιαίτερη πολιτισμική ενότητα, αφού τα αρκετά σημεία ομοιότητος ανάμεσα στις διάφορες μορφές της προ -Χριστιανικής Θρησκείας είναι πασιφανέστατα, και κάτι τέτοιο μας βοηθάει επίσης να κατανοήσουμε το γιατί οι συγγραφείς της αρχαιότητος τις εξέλαβαν όλες ως ιδιαίτερες ή τοπικές εκδηλώσεις της μιας και αυτής θρησκευτικής αντιλήψεως. Ποιά λοιπόν είναι τότε τα χαρακτηριστικά σημεία της Αρχαίας Θρησκείας;

I. Ο Πολυθεϊσμός
Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά της Αρχαίας Θρησκείας , σε όλες τις μορφές της, από τα συστήματα τυφλής πίστεως όπως ο Εβραιοχριστιανισμός και το Ισλάμ. Και πρέπει να σημειωθεί εδώ, ότι αυτός ο Πολυθεϊσμός των «εθνικών», υπήρξε ένας απόλυτος Πολυθεϊσμός, ένας Πολυθεϊσμός που εκδηλώθηκε δηλαδή μέχρι τα άκρα: ο αριθμός των Θεών και Θεαινών που λατρεύτηκαν υπήρξε τόσο μεγάλος, ώστε ακόμη και σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να δοθεί ένας επακριβής κατάλογος τους.

Επίσης, δεν υπήρξαν απλώς πολλοί στον αριθμό Θεοί, αλλά επιπλέον και πάμπολλοι τύποι για τον καθένα από αυτούς τους Θεούς ή τις πνευματικές οντότητες. Στην Οντινιστική παράδοση, για παράδειγμα, υπάρχουν δύο διαφορετικές «ράτσες» Θεών, οι Αισίροι (Aesir) και οι Βανίροι (Vanir). Έχουμε επίσης τις Νάρνες (Norns) ή τις θεότητες της Μοίρας καθώς και τις Βαλκυρίες (Valkyries) και Ντιζίρες (Disir). Υπάρχουν επίσης και Στοιχειά (Elves) του φωτός και του σκότους, καθώς και Νανοστοιχειά (Dwarves) και διάφοροι τύποι Γιγάντων (3). Επιπλέον, η λαϊκή παράδοση αναγνωρίζει την ύπαρξη πνευμάτων της γής και των υδάτων, ενώ, τέλος, είναι επίσης από τους πάντες αποδεκτό το ότι και κάποιοι διαπρεπείς θνητοί ήρωες μπορούν να αποθεωθούν μετά θάνατον και να καταλάβουν μια θέση ανάμεσα στους Θεούς.

Στον Ελληνικό Παγανισμό βλέπουμε επίσης μια αντίστοιχη πολλαπλότητα. Εκτός από τους Ολύμπιους Θεούς, υπάρχουν και οι Χθόνιοι Θεοί, αλλά και οι Τιτάνες που κατανικήθηκαν από το Πάνθεον του Ολύμπου. Η Ελληνική παράδοση αναγνωρίζει επίσης και αμέτρητες μικρότερες θεότητες και Νύμφες και Σατύρους. Ομοίως, οι Ρωμαίοι λάτρευαν επίσης, εκτός από το πολυπληθές επίσημο πολυθεϊστικό τους Πάνθεον, και τους οικιακούς τους Λάρητες (Lares) ή Εφέστιους Θεούς.

II. Η Φυσιολατρεία
Αντιθέτως από τον λεγόμενο «Μονοθεϊσμό», ο Παγανισμός δεν πιστεύει σε δημιουργία του Κόσμου εκ του μηδενός από έναν και μοναδικό, παντοδύναμο τάχα Θεό. Στις κοσμοαντιλήψεις των «εθνικών», οι Θεοί αποτελούν τμήμα της Φύσεως και στην πραγματικότητα αναδύθηκαν ή αναπτύχθηκαν μέσα από τις αμέτρητες λειτουργίες της. Οι «εθνικοί» ταυτίζουν κάποιες πολύ συγκεκριμένες θεότητες με κάποια πολύ συγκεκριμένα επίσης στοιχεία του φυσικού κόσμου. Ο ήλιος και η σελήνη, η γή και ο ουρανός, οι άνεμοι, η βροχή και τα αστροπελέκια, όλα τους σχετίζονται με συγκεκριμένους Θεούς ή Θεές, καθώς επίσης υπάρχουν και θεότητες της Φύσεως σε πολύ πιό στενά ή τοπικά επίπεδα, τις οποίες βρίσκουμε , για παράδειγμα, να ορίζουν ένα συγκεκριμένο δένδρο, ποταμό, ή βουνό.

Με λίγα λόγια, η θρησκεία των «εθνικών» ιεροποιεί την ίδια την Φύση και θεωρεί ότι το Θείο κατοικεί, ή μάλλον ενοικεί, στον περιβάλλοντα μας φυσικό κόσμο (4). Όπως ακριβώς οι Θεοί κατανοούνται ως απλό τμήμα της Φύσεως και όχι ως εξωτερικές δυνάμεις που έδωσαν εκ του μηδενός ύπαρξη σε μία Φύση – Κτίσμα, έτσι και ο Άνθρωπος κατανοείται επίσης ως ένα αδιάσπαστο μέλος του φυσικού κόσμου και όχι ένα περιούσιο είδος που τάχα εξουσιοδοτήθηκε από τον ίδιο τον Θεό να ασκεί πάνω στη Φύση μία στυγνή εξουσία.

III. Η Φυσική Προέλευση
Η Αρχαία Θρησκεία δεν οφείλει την εμφάνιση της σε κάποια διδασκαλία κάποιου συγκεκριμένου θρησκευτικού ηγέτη. Τουναντίον, η προέλευση όλων των παγανιστικών λεγόμενων λατρειών, χάνεται κυριολεκτικώς στα απύθμενα βάθη της προϊστορίας του ανθρωπίνου γένους. Κι ενώ οι περισσότεροι θρησκευτικοί προφήτες ή «μεσσίες» κατέφυγαν σε επιθέσεις κατά των υπαρχουσών στην εποχή τους επισήμων μορφών λατρείας κι επιχείρησαν να τις αντικαταστήσουν με κάτι εντελώς νέο που βγήκε μέσα από το κεφάλι τους, κατά κανόνα μάλιστα ισχυριζόμενοι εκ Θεού τάχα εξουσιοδότηση για τις πράξεις τους, όλοι οι θρησκευτές της Αρχαίας Λατρείας σεβάστηκαν πάντοτε στο έπακρο τις προϋπάρχουσες παραδόσεις, πεποιθήσεις και πρακτικές, αντλώντας μάλιστα από αυτές καθοδήγηση για ζητήματα έθους και πνευματικότητας, εμπιστευόμενοι πάντοτε τη συγκεντρωθείσα μέσα από τους αιώνες σοφία αντί των οπωσδήποτε αποσπασματικών οπτικών του οποιουδήποτε ατόμου. Αυτό ακριβώς εννοούμε λοιπόν, όταν μιλάμε για φυσική προέλευση του Παγανισμού.

Είναι δεδομένο ότι η φυσικά αναπτυσσόμενη Θρησκεία προϋποθέτει ανάπτυξη κι εξέλιξη. Και η συγκεντρωθείσα μέσα από τους αιώνες σοφία είναι τέτοια, γιατί κατόρθωσε να ενσωματώνει διαρκώς μέσα της τις νέες οπτικές που γεννιώνται από καινούργιες συνθήκες, οι οποίες νέες οπτικές με τη σειρά τους κατόρθωσαν να τροποποιούν διαρκώς ή να επαυξάνουν την πνευματική παράδοση των λαών. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, ο Παγανισμός, ως μια δυναμική και γεμάτη προσαρμοστικότητα θρησκεία, πρέπει να θεωρείται ο πλέον κατάλληλος για τον σύγχρονο κόσμο, εν αντιθέσει προς τις στατικές και άκαμπτες πίστεις, όπως είναι λ.χ η Χριστιανική εκείνη, η οποία βασίζεται πάνω σε διδασκαλίες που «μιάς και διαπαντός» μας παρεδόθησαν πριν από 2.000 χρόνια. Και παρόλο που οι «εθνικοί» σέβονταν και σέβονται, και μελετούν κριτικά όλα τα διάφορα αρχαία ή ιερά κείμενα, η ύπαρξη κάποιου άκαμπτου κώδικος νόμων ή κειμένων που απαιτεί να τον υπακούουμε τυφλά αιωνίως, επειδή τάχα είναι θεόπνευστος αποδεικνύεται παντελώς ξένη για το πνεύμα του Παγανισμού.

IV. Η Καθαρά Εθνική Φύση Της Λατρείας
Συνεπάγεται βεβαίως ότι ο Παγανισμός, αν και προσαρμόζεται πάντοτε με ευκολία στις απαιτήσεις των εκάστοτε καιρών, ουσιαστικά αντανακλά στις εκδηλώσεις του τις παραδόσεις και τα έθιμα των φυλών ή εθνών που εμπράκτως τον ακολουθούν. Καθώς στον Παγανισμό δεν υπάρχει κανένα εξωτερικά δοσμένο «εξ αποκαλύψεως» δόγμα, τα μέσα από τους αιώνες ειθότα και νομιζόμενα της κάθε παγανιστικής κοινωνίας, καθώς κι εκείνο επίσης που η κάθε επιμέρους κοινωνία θεωρεί ως κοινό τόπο και μέτρο της, αντιμετωπίζονται ορθώς από τους «εθνικούς» ως εκδηλώσεις / εφαρμογές των θρησκευτικών αντιλήψεων αυτής τις επιμέρους κοινωνίας. Επειδή μάλιστα οι παραδόσεις και τα έθιμα των εθνών διαφέρουν σημαντικά από τα αντίστοιχα των γειτόνων τους, η μορφή της λατρείας της κάθε φυλής ή του κάθε έθνους διαφέρει επίσης σημαντικά από εκείνη των άλλων.

Η πλέον θεμελιώδης διαφορά, ωστόσο, ανάμεσα στις διάφορες μορφές Παγανισμού που τα επί μέρους έθνη ακολουθούν, είναι το ότι η κάθε εθνική ομάδα αναγνωρίζει ένα ξεχωριστό και αποκλειστικό της Πάνθεον, και ότι επίσης το σώμα των μυθολογικών αφηγήσεων που περιγράφει τον χαρακτήρα και τις λειτουργίες των Θεών, διαφέρει ριζικά από έθνος σε έθνος.

Αν και λοιπόν στην αρχαιότητα ο Παγανισμός υπήρξε για χιλιετίες η πανανθρώπινη μορφή θρησκείας, με την έννοια του ότι με τη μία ή άλλη μορφή του επικρατούσε από άκρου εις άκρο της γης, η κάθε εθνότητα εξέλιξε την πολύ ιδιαίτερη της και αυτόχθονα εκδοχή του. Η Αρχαία Θρησκεία πάντοτε αντικατόπτριζε το εθνικό και πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο άνθιζε, σε απείρως μεγαλύτερο βαθμό από τις νεώτερες θρησκείες, οι οποίες επιδιώκουν να επιβάλουν μια οικουμενική και μονοπολιτισμική ομοιομορφία πάνω στην ανθρωπότητα. Πολύ απέχοντας βεβαίως από του να ισχυριστούμε ότι τάχα ο Παγανισμός ποτέ του δεν απορρόφησε ξένες πρακτικές και ξενόφερτες ιδέες, όταν τουναντίον η διαδικασία δανεισμού στοιχείων από τις λατρείες των γειτόνων απετέλεσε πάντοτε βασική προϋπόθεση για τη φυσική του εξέλιξη, όπως πιό πάνω αναφέραμε, μπορούμε να πούμε πως είναι πασιφανές ότι η φυσική και ιθαγενής θρησκεία της κάθε περιοχής υπήρξε η μορφή θρησκείας που οι ίδιοι οι κάτοικοι της εξέλιξαν από αυτούς τους ίδιους και γι΄αυτούς τους ίδιους. Ο Παγανισμός, είναι λοιπόν par exellence η λατρεία των αυτοθεσμιζόμενων λαών.

V. Η Θυσιαστική Πράξη
Στην παγανιστική αρχαιότητα, η κυριώτερη μορφή της λεγομένης δημοσίας λατρείας, όπως τουλάχιστον καταμαρτυρούν αμέτρητες έγκυρες ιστορικές πηγές, υπήρξε η θυσιαστική πράξη, η Θυσία. Η Θυσία είχε πολλές μορφές, κάποιες των οποίων ίσως δεν είναι πλέον πρέπουσες για τον σημερινό κόσμο, αλλά πάντοτε, στην ουσία της, η πράξη της Θυσίας αποτελούσε για όλους τους λαούς απλώς ένα δώρο προς τους Θεούς, προσφερόμενο ευλαβικά μέσα από ένα συγκροτημένο τελετουργικό, και με το οποίο επιδιωκόταν από τους ευσεβείς η εύνοια των Θεών, συμφώνως προς την πανάρχαια παγανιστική αρχή «ένα δώρο για ένα δώρο».

Η θυσιαστική πρακτική έχει μεγάλες θεολογικές προεκτάσεις. Η Θυσία αποτελεί βασικά μία μορφή θεουργίας που επιζητεί να προκαλέσει ένα συγκεκριμένο ευνοϊκό αποτέλεσμα στην κοινότητα, όπως λ.χ. να εξασφαλίσει την καλή εσοδεία. Ωστόσο, μια Θυσία μπορεί να μην γίνει αποδεκτή από τον Θεό στον οποίο προσεφέρθη, αν για κάποιο λόγο αυτή υπήρξε απρεπής ή ακατάλληλη, ή αν η τελετουργία κάπως μολύνθηκε εξωτερικά ή εσωτερικά από φυσικό ή πνευματικό μίασμα. Συνεπώς, ανέκαθεν δινόταν από τους «εθνικούς» πολύ μεγάλη έμφαση και προσοχή στην πολύπλευρη μελέτη της μορφής αλλά και του τελικού αποτελέσματος των τελετουργιών τους.

Μία Θυσία μπορεί να περιλαμβάνει ζωοσφαγή, αφιέρωση κάποιων ειδικών τμημάτων του κρέατος στους Θεούς και χρησιμοποίηση των υπολοίπων για εορταστικό γεύμα των συμμετεχόντων, ή, διαφορετικά, να περιλαμβάνει απλώς τη συμβολική καύση ή απόθεση μιάς ποσότητος από τη γεωργική εσοδεία, ή την ταφή, αφιέρωση, ή καταστροφή πολύτιμων αντικειμένων ή λαφύρων, ή, τέλος, να περιλαμβάνει απλή σπονδή ακριβών υγρών πάνω στον βωμό. Ασχέτως της όποιας ιδιαιτέρας μορφής της πάντως, η Θυσία απετέλεσε μια παγκόσμια θρησκευτική πρακτική στους αρχαίους χρόνους (ακόμη κι ανάμεσα στους Εβραίους). Δίχως ύπαρξη Θυσιών δεν μπορεί επ ουδενί να γίνεται σοβαρά λόγος για ύπαρξη «εθνικών» λατρειών!

Σημειώσεις
1 Ακόμη ωστόσο και σ΄αυτούς, ο λεγόμενος «Μονοθεϊσμός», που, τουλάχιστον σύμφωνα με τα «ιερά τους βιβλία» πρωτοεφευρέθηκε από τον Μωϋσή, άργησε πολύ να κυριαρχήσει. Ο φιλομαθής ή απλώς φιλοπερίεργος αναγνώστης μπορεί να πάρει μία καλή ιδέα διαβάζοντας στο περιβόητο «Βασιλειών» όλη εκείνη τη φρικτή διήγηση της αργής μεν αλλά επιμόνου και πλήρους θηριωδιών επικρατήσεως των οπαδών του «θεού» της ερήμου πάνω στους αφανισθέντες πολυθεϊστές ομοφύλους τους.

2 Για τους Έλληνες αρχαιόθρησκους, ιδιαίτερη σημασία έχει -και πρέπει εδώ να υπογραμμιστεί όλως ιδιαιτέρως – η κατά θαυμαστό τρόπο επιβιώσασα μέσα από τους αιώνες «εθνική» δωδεκαθεϊστική λατρεία και ζώσα παράδοση των Καφίρ – Καλάς του βορείου Αφγανιστάν και Πακιστάν. Ωστόσο, αυτή η αξιοθαύμαστη αρχαιόθρησκη νησίδα κινδυνεύει σοβαρά να εξαφανιστεί από προσώπου γής εξ αιτίας της συστηματικής εθνοκτονίας και του εξισλαμισμού, αλλά επίσης κι εξαιτίας κάποιων βυζαντιοφρόνων που τους επισκέπτονται τάχα ως φίλοι κι «Έλληνες» αποσκοπώντας να τους υποσκάψουν αργά – αργά αλλά μεθοδικά το εθνικό τους φρόνημα και να τους βαφτίσουν αργότερα Χριστιανούς.

3 Οι βορειοευρωπαϊκοί «γίγαντες» αντιστοιχούν στους ελληνικούς Γίγαντες, τους Τιτάνες και τις άλλες διαταρακτικές δυνάμεις (Τυφωεύς, Αλωάδες κ.λ.π.) που τους συνέτριψαν μετά από αγώνα οι Ολύμπιοι για να φέρουν στον κόσμο την αρμονία και την τάξη του Διός. Η κατασυντριβή των διαταρακτικών και πρωτογόνων αυτών δυνάμεων κι ενεργειών από τους κεραυνούς του Θεού Διός, στους βόρειους λαούς συμβολίζεται από την κατασυντριβή τους, κάθε φορά που επιχειρούν να ανατρέψουν τη συμπαντική τάξη, κάτω από το ανελέητο σφυρί του Θεού Θώρ.

4 Αντιθέτως, οι λεγόμενοι «μονοθεϊστές» που πιστεύουν ότι τάχα ο «ένας» Θεός τους στέκει έξω από τον κόσμο τον οποίο υποτίθεται ότι δημιούργησε «εκ του μηδενός», θεωρούν τον Φυσικό Κόσμο ένα χυδαίο υλικό κτίσμα, χρονικά και ποσοτικά πεπερασμένο, ασχέτως αν δυστυχώς γι΄αυτούς η θεωρία τους στοιχειώνεται από μια πολύ σημαντική φιλοσοφική αντίφαση, καθώς ο.. «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών» Θεός τους ΔΕΝ ενοικεί τελικά μέσα στην διάσπαρτη «ψυχή» αυτού του Κόσμου, αλλά αντιθέτως και αυτή αποτελεί επαγωγικά υλικό κτίσμα του. Αντιλαμβανόμενοι λοιπόν δυϊστικά τον κόσμο ως χυδαία υλική κατασκευή (κτίσμα) οι «μονοθεϊστές» καταλήγουν μοιραία στο να κατηγορούν ως.. «ειδωλολάτρες» τους «πολυθεϊστές» εθνικούς αφού κατ΄αυτούς οι τελευταίοι θεοποιούν και λατρεύουν ως θεότητα ένα .. κτίσμα (..) Μία πάρα πολύ καλή εργασία πάνω στα πάμπολλα ολέθρια αποτελέσματα αυτής της αρνήσεως των λεγομένων «μονοθεϊστών» ν΄αναγνωρίσουν ιερότητα σ΄αυτή την ίδια τη Φύση έχει κάνει ο γνωστός «εθνικός» συγγραφέας Nigel Campbell Pennick στο βιβλίο «Το Ξόδεμα Της Γής. Αναφορικά Με Τα Αποτελέσματα Των Θρησκευτικών Και Πολιτικών Αντιλήψεων Ενάντια Στη Φύση» (εκδόσεις «Διιπετές», Αθήναι 1994 μ.α.χ.χ)